BESTECİ VE İCRACILAR

İSAK ALGAZİ (İSAK EL GAZİ, HâNENDE HOCA)

(1890-1960)

Algazi (İsaac), (İsak el Gazi, Hânende Hoca): singer, composer (1890-1960)

Yahudi asıllı bestekâr ve ünlü hânende, aslen din adamıydı. İzmir’de doğdu. Montevideo’da öldü. Babası Hânende Bülbülî Salomon Algazi, aynı zamanda Klasik Türk Mûsikîsi’nin çok parlak hânendesi ve bestekâr olarak ün yaptı ve oğlu İsak’ı yetiştirdi. Sinagoglarda Yahûdî dînî mûsikîsi tamâmen Türk makamları ile okunduğu için, bu mûsikînin içinden yetişip klasik dindışı sözlü eserler repertuarımızı da meşk etti. 19 yaşında İzmir sinahgoguna hânende oldu.

Algazi’nin İzmir’de yetiştirdiği öğrencileri arasında Albeto Hemsi (1896-1975) kayda değer. İsak Efendi, 1923’te 34 yaşında ünlü bir hânende olarak İstanbul’a yerleşti ve 10 yıl İstanbul’da kaldı. Bu arada Dolmabahçe Sarayı’nda Atatürk’ün huzûrunda okudu. İstanbul’da La Voz de Oriente adlı haftalık Yahûdîce dergiyi yayınladı (1930-33). 1933’teparis’e göçtü ve 2 yıl kaldı. 1935’te Uruguay’ın başkenti Montevideo’ya göçtü ve son 15 yılını orada tamamladı. 1930’lu yıllarda İstanbul’dan Paris’e oradan da önemli bir din göreviyle Amerika’ya gitmiştir. 1944 New York Dünya Yahudi Kongresi’nde Uruguay Mûsevîleri’ni temsil etti. Algazi, Sgâh, Uşşak, Bestenigâr gibi makamlarıla pek çok Mûsevî dînî sözlü parçası besteledi ki, İspanyol Yahûdîcesi ve İbrânîce güftelidir. İstanbul’da 13 plağa Beyâtî, Hicâz, Hüseynî (Bilmeyenler gaayet…) gazelle ve şarkılar okudu.

(Bu besteci hakkında ayrıntılı bilgi için sitemizin makaleler kısmında yer alan, Bülent Aksoy’un “Haham İsak Algazi Efendi” adlı makalesine bakılabilir).